prof. zw. dr hab. inż. Tomasz Winnicki

Tomasz Winnicki urodził się w 1934 r. we Lwowie, skąd po wojennej zawierusze wojennej z rodzicami dotarł w maju 1945 r. do Wrocławia. Studia chemiczne i późniejsza półwiekowa praca na Politechnice Wrocławskiej związały prawie całe jego życie naukowe z tą uczelnią, w której przeszedł kolejne szczeble awansów akademickich, pełniąc prawie wszystkie funkcje w administracji uczelni.

 

Studia z zakresu chemii polimerów ukończył w 1965 r. doktoratem, który dotyczył syntezy i własności wymieniaczy redoksowych. Równolegle pracował nad preparacją wymieniaczy jonowych i ich zastosowaniem w uzdatnianiu wody. Ta tematyka zdecydowała o przeniesieniu się, w ramach uczelni, na Wydział Inżynierii Sanitarnej, gdzie utworzył pracownię zastosowań polimerów w inżynierii środowiska.

 

Po rocznym stażu naukowym na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku objął funkcję zastępcy dyrektora w Instytucie Inżynierii Chemicznej i Urządzeń Cieplnych, gdzie w 1970 r. został docentem. Mimo awansu podjął pracę nad podsumowaniem badań wykonanych w USA, co zaowocowało rozprawą habilitacyjną pt. Zjawiska towarzyszące transportowi wody przez membrany osmotyczne i jonowymienne w procesach ultrafiltracji i elektrodializy. W 1972 r. współorganizował, chyba pierwszy w kraju, Instytut Inżynierii Środowiska, którego był dyrektorem od 1978 r., a w 1974 r. równie bezprecedensowy Zakład Badawczo-Wdrożeniowy instytutu w Jeleniej Górze. W 1977 r. otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego. Równocześnie od 1972 r. koordynował prace tzw. wielkiego programu badawczego uczelni Ochrona środowiska, a w jego ramach duże przedsięwzięcia wrocławskich uczelni, jak badania określające zagrożenia środowiska przez Legnicko-Głogowski Okręg Miedziowy czy ogólnopolskie, w randze programów rządowych - monitoring środowiska czy międzyresortowe - biodegradacja i bioregulacja oraz procesy membranowe. Za tę działalność został w 1986 r. wyróżniony prestiżową Nagrodą Kolegium Rektorów "Za integrację wrocławskiego środowiska naukowego".

 

Tytuł profesora zwyczajnego otrzymał w 1985 r., a rok wcześniej został prorektorem ds. nauki Politechniki Wrocławskiej, funkcję tę pełnił przez dwie kadencje. Równocześnie podjął pionierskie prace nad organizacją uczelnianych spółek gospodarczych, w tym pierwszej w Polsce z udziałem kapitału zagranicznego, zajmującej się montażem i oprogramowaniem komputerów osobistych. Łącznie nadzorował powstanie ponad dziesięciu spółek. W 1990 r. był organizatorem Dolnośląskiej Fundacji Rozwoju Regionalnego z udziałem akademickich uczelni Wrocławia, dolnośląskiej "Solidarności", wojewodów wrocławskiego i wałbrzyskiego oraz dwóch uniwersytetów amerykańskich - Berkeley w Kalifornii i CCSU w Connecticut.

 

Najważniejsze funkcje naukowe prof. Tomasza Winnickiego: przewodniczenie Państwowej Radzie Ochrony Środowiska, Konferencji Rektorów Publicznych Szkół Zawodowych, Radzie Naukowej Instytutu Podstaw Inżynierii Środowiska PAN w Zabrzu (przez pięć kolejnych kadencji), wieloletnie członkostwo w Sekcji Nauk Technicznych CKK i CK, gdzie reprezentował dyscyplinę inżynieria środowiska i w zespołach KBN, udział w prezydium KRASP oraz Kolegium Rektorów Uczelni Wrocławia i Opola. Prof. Winnicki był ponadto prezesem Karkonoskiego Towarzystwa Naukowego, członkiem Europejskiej Akademii Wiedzy i Sztuki oraz Ukraińskiej Akademii Nauk Inżynieryjnych, członkiem w komitetach PAN Człowiek i środowisko przy prezydium oraz Inżynierii Wodnej i Biotechnologii, a także Komitecie Inżynierii Środowiska, któremu przewodniczył. Był organizatorem ważnych imprez międzynarodowych lub członkiem komitetów naukowych tychże, a także prowadzącym obrady plenarne, sekcyjne lub panelowe. Prof. Winnicki współprzewodniczył kongresowi WARSAW96, był również współdyrektorem NATO ARW w Saulburgu, Niemcy (1996). Był członkiem Komitetu Doradczego sieci COPERNICUS-CAMPUS. Należy do Komitetu Sterującego sieci Europejskich Rad Konsultacyjnych Ochrony Środowiska i Zrównoważonego Rozwoju (EEAC).

 

W 1998 r. prof. Tomasz Winnicki był organizatorem Kolegium Karkonoskiego w Jeleniej Górze (PWSZ) i jest jego rektorem. Koordynuje międzynarodowe badania w zakresie wyższej edukacji niepełnosprawnych, połączonej z rehabilitacją. Opracował autorski projekt badawczy "Education and Rehabilitation of Disabled Students", który uzyskał finansowanie w prestiżowym Programie Leonardo da Vinci i został wykonany w partnerstwie z uniwersytetami technicznymi w Libercu i Dreźnie. Pracuje nad uruchomieniem Międzynarodowego Centrum Rehabilitacji i Integracji Niepełnosprawnych Studentów w Jeleniej Górze-Cieplicach.

 

W latach 60. utworzył zespół badawczy, którego był liderem do przejścia na emeryturę w macierzystej uczelni w 2004 r. Wypromował 19 doktorów, których warsztatem naukowym były głównie narzędzia separacyjne, stosowane w inżynierii środowiska. Z tego zespołu naukowego wyszły oryginalne badania podstawowe, stosowane i aplikacyjne. Transfer operacji jednostkowych, stosowanych uprzednio w inżynierii chemicznej i procesowej, do konwencjonalnej inżynierii sanitarnej stał się jednym z ważnych czynników jej przekształcania w nowoczesną inżynierię środowiska. Proces ten, biegnący równolegle w kilku czołowych krajach o rozwiniętej technologii, rozpoczął się bardzo wcześnie w Polsce właśnie za sprawą prac zespołu prof. Tomasza Winnickiego. Był jednym z prekursorów idei kojarzenia kilku operacji jednostkowych w system, w którym każda z nich pracuje w wąskim optimum techniczno-ekonomicznym.

 

Wyniki prac własnych i zespołu prof. Tomasza Winnickiego stały się podstawą ponad 200 publikacji, zamieszczonych w dużej części w renomowanych periodykach zagranicznych. Były też prezentowane na międzynarodowych imprezach pierwszej rangi. Autorska książka "Polimery czynne w inżynierii ochrony środowiska" jest wciąż jedyną polskojęzyczną pozycją, dającą podstawy fenomenologiczne procesów rozdzielczych prowadzonych za pomocą związków wielkocząsteczkowych z wbudowanymi układami funkcyjnymi. Profesor Tomasz Winnicki był wielokrotnie zapraszany przez czołowe uniwersytety i jednostki badawcze do wygłoszenia wykładów seminaryjnych w Austrii, Czechosłowacji i Czechach, Japonii, Jugosławii, obu państwach niemieckich, Nigerii, USA i we Włoszech.

 

50 lat działalności badawczej i duża, już trójpokoleniowa, rodzina naukowa pozwalają mówić o szkole zastosowań polimerów separacyjnych w inżynierii środowiska prof. Tomasza Winnickiego.

 

25 czerwca 2007 r. Senat Politechniki Częstochowskiej nadał prof. zw. dr. hab. inż. Tomaszowi Winnickiemu tytuł Doktora Honoris Causa Politechniki Częstochowskiej.